W związku z ultrakrótkim terminem konsultacji, wskażemy w tym momencie tylko jeden punkt, który, jeżeli pozostanie w konsultowanym dokumencie, przekreśla pozytywny wpływ programu rolnośrodowiskowo-klimatycznego na polską przyrodę. Jest sprzeczny z samą ideą PRŚK jako instrumentu ochrony przyrody i środowiska, a także ze zobowiązaniami Polski do ochrony siedlisk i gatunków o znaczeniu wspólnotowym, a zatem również z Ustawą o ochronie przyrody.
Uwagi złożone przez Centrum Ochrony Mokradeł
W projekcie Rozporządzenia, dla wszystkich wariantów w ramach interwencji 1 i 2 (czyli: zmiennowilgotne łąki trzęślicowe, zalewowe łąki selernicowe i słonorośla, murawy, półnaturalne łąki wilgotne, półnaturalne łąki świeże, torfowiska – wymogi kluczowe, torfowiska – wymogi kluczowe i uzupełniające, ochrona siedlisk lęgowych rzadkich gatunków ptaków siewkowych (rycyk, kszyk, krwawodziób i czajka), ochrona siedlisk lęgowych dubelta i kulika wielkiego, ochrona siedlisk lęgowych wodniczki, ochrona siedlisk lęgowych derkacza) zarówno na obszarach Natura 2000 jak i poza nimi, wpisano następujący wymóg (Załącznik 2, punkt I.1.4 oraz punkt I.8.3):
“zakaz tworzenia nowych urządzeń melioracji wodnych oraz rozbudowy, przebudowy i odtwarzania istniejących urządzeń melioracji wodnych, chyba, że takie działania:
a) nie są zakazane w ramach planu ochrony albo planu zadań ochronnych ustanowionego dla danego obszaru Natura 2000 lub
b) dotyczą dostosowania tych urządzeń do potrzeb związanych z utrzymaniem lub poprawą warunków siedliskowych gatunków lub siedlisk, jeżeli takie działania zostaną dopuszczone, szczegółowo określone i uzasadnione przez eksperta przyrodniczego;”
Praktyka tworzenia planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 z okresu ostatnich 10 lat jednoznacznie wskazuje, że w interpretacji Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska i Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w przedmiotowych dokumentach obowiązuje niepisany "zakaz stosowania zakazów", tzn. wszystkie działania ochronne winny przyjmować formę wyłącznie czynną (np. konkretne użytkowanie rolnicze, odkrzaczanie, budowa zastawek, tworzenie materiałów edukacyjnych, etc.). W związku z powyższym, w istniejących rozporządzeniach w sprawie ustanowienia planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 generalnie brak jest zakazów związnych z budową lub konserwacją urządzeń melioracji wodnych lub wyrażone są one w sposób ogólny, nieprzybierając formy jednoznacznych zakazów (np. "utrzymanie torfowisk w stanie naturalnym, bez ingerencji poprzez utrzymanie aktualnego sposobu gospodarowania"). Zatem, w związku z tym, że (1) plany zadań ochronnych z zasady nie zawierają zapisów o zakazach, a jedynie o wymogach konkretnych działań oraz (2) poza obszarami Natura 2000 nie ma żadnych PZO, to ww. zapis PRŚK umożliwia nowe melioracje i rozbudowę, odtwarzanie starych melioracji na wszystkich torfowiskach i innych siedliskach objętych dopłatami rolnośrodowiskowo-klimatycznymi (może poza nielicznymi przypadkami w rezerwatach).
W związku z powyższym domagamy się usunięcia z projektu ww. Rozporządzenia zapisów:
1. Załącznik 2, punkt I.1.4 podpunkt a): " a) nie są zakazane w ramach planu ochrony albo planu zadań ochronnych ustanowionego dla danego obszaru Natura 2000" oraz
2. Załącznik 2, punkt I.8.3 podpunkt a): “a) nie są zakazane w ramach planu ochrony albo planu zadań ochronnych ustanowionego dla danego obszaru Natura 2000”.
Ewentualnie zapisy te można zastąpić przez tekst: “są wskazane jako obligatoryjne lub fakultatywne działania ochronne w ramach planu ochrony albo planu zadań ochronnych ustanowionego dla danego obszaru Natura 2000 lub innego obszaru chronionego”.